 |
ARTYKUŁ |
Jak uniknąć i leczyć uszkodzenie łąkotki
| Orginalny tytuł: | How to Avoid and Treat a Torn Meniscus | |||
| Autor: | Jim Brown | Tłumaczenie: | Marek Świder | |
| Źródło: | Core Performance | Zdjęcie: | iStockphoto / Thinkstock | |
PRZEGLĄD
Istnieją dwa rodzaje chrząstki w kolanie, które mogą być uszkodzone. Chrząstka stawowa gładka, półsztywna tkanka, która obejmuje końce kości i pozwala stawowi kolanowemu poruszać się swobodnie. Jednak ta chrząstka może być oderwana od uderzenia podczas uprawiania sportów kontaktowych , takich jak piłka nożna czy hokej, lub może stopniowo stawiać s...ię cieńsze wraz z wiekiem, powodując zapalenie stawów w kolanie.
Drugi rodzaj chrząstki to łąkotki i przypominają one sierpowate poduszki znajdujące się między dolną częścią kości udowej i górną częścią kości piszczelowej. Bez łąkotki kość górna (udowa) i dolna (piszczelowa) zgrzytają między sobą , co może powodować krótkotrwały ból a na dłuższą metę artretyzm. Istnieją dwie łąkotki, jedna to boczna (na zewnątrz stawu kolanowego) a druga środkowa (w środku stawu kolanowego). Łąkotka wewnętrzna jest jedna z najczęściej uszkadzanych w sporcie a o typy uszkodzeń zostaną opisane poniżej.
JAK DOCHODZI DO USZKODZENIA ŁĄKOTKI?
Sportowiec zazwyczaj cierpi przy uszkodzeniu łąkotki podczas otrzymania ciosu/uderzenia w zewnętrzną część kolan, zmuszając tym samym ruchem kolana do środka rozerwanie struktury, zwłaszcza przy różnego rodzaju zginaniu, ściskaniu stawu kolanowego, skręcania, obracania, zmiany kierunków albo zwalania. Nie jest niczym niezwykłym uszkodzenie łąkotki jednocześnie podczas innego urazu, takiego jak zerwanie więzadła krzyżowego przedniego (ACL)
U starszych sportowców, łąkotki często stają się słabe i postrzępione, co przyczynia się do większej podatności na kontuzje zarówno kontaktowe jak i bezkontaktowych. Czasami prosty ruch z klęczenia w górę i w dół może spowodować nieznaczne uszkodzenie łąkotki.
Zmiany zwyrodnieniowe dotyczą postrzępienia lub postrzępionych krawędzi łąkotek. Uszkodzenie, które występuje na całej długości łękotek nazywa się podłużnym uszkodzeniem. Uszkodzenie gdzie część łąkotki oddziela się od kości i tworzy trzepot zwany „uszkodzeniem uchwytu wiadra” (bucket-handle tear)
USZKODZENIE ŁĄKOTKI W LICZBACH
2-4 kg – zwiększona masa ciała zwiększa siłę działającą na staw kolanowy podczas chodzenia
6-8 kg – zwiększona masa ciała zwiększa siłę działającą na staw kolanowy podczas biegu
5 razy – bardziej wewnętrzna łąkotka (przyśrodkowa) jest narażona na uraz niż zewnętrzna łąkotka (boczna)
90% - tyle uszkodzeń łąkotki, które mogą być zdiagnozowane (przez lekarza) z dokładnym opisem historii uszkodzenia i badania fizykalnego.
KTO JEST OBIĘTY RYZYKIEM USZKODZENIA ŁĄKOTKI
Piłka nożna, koszykówka, lacrosse, tenis czy gracz footballu amerykańskiego, gdzie cały czas używa się umieszczanie nóg do zmiany kierunku poruszania lub można być trafionym przez innego gracza. Ta grupa jest podatna na uraz łąkotki. Również biegacze, którzy źle postawili nogę czy postawili nogę w dziurze. Mężczyźni bardziej są skłonni do uszkodzenia łąkotek niż kobiety, ale może to być wynikiem większej liczby mężczyzn uczestniczących w aktywności fizycznej a różnicami związanymi z płcią.
OBJAWY
- Ból od wewnętrznej strony stawu kolanowego lub tępy ból w całym ciele
- Ból, który ustępuje po kilku dniach, ale powraca przy aktywności fizycznej
- Dźwięk pęknięcia/trzasku w chwili urazu
- Obrzęk w ciągu 24-48 godzin po urazie
- Uczucie sztywności, napięcia
- Osłabienie mięśni
- Niezdolność do pełnego zgięcia kolana
- Niezdolność do rozłożenia ciężaru ciała na oba stawy kolanowe lub uciekanie kolana na bok
POCZATKOWE LECZENIE
- Odpoczynek i nie staraj się wygrywać z bólem (użyj kul w razie potrzeby)
- Stosuj lód w 20-minutowych odstępach czasu kilka razy dziennie w ciągu pierwszych 48-72 godzinach po urazie.
- Użyj poduszkę lub koca, aby podnieść kolana podczas odpoczynku w ciągu dnia i podczas snu w nocy
- Aspiryna, paracetamol, ibuprofen, naproksen może załagodzić ból
- Porada lekarska, jeśli ból utrzymuje się przez tydzień lub dłużej, lub jeśli uważasz że łąkotka została uszkodzona.
STRATEGIA POWROTU
- Powrót bez operacji może potrwać od 6 do 8 tygodni
- Powrót po operacji może potrwać od 3 do 4 miesięcy
- W obu przypadkach stosuj po powrocie na kolano ochraniacz, ortezę lub ściągacz.
ĆWICZENIA ZAPOBIEGAWCZE
1) Rolowanie bioder i „czwórek”
2) Rotacja bioder – Zewnętrznie – na boku
3) Odwodzenie bioder – na boku
JAK UNIKNOĆ USZKODZENIA ŁĄKOTEK
- Niektórym uszkodzeniom łąkotek nie można zapobiec i mogą być uznane za chorobę zawodową lub rekreacyjne ryzyko, które towarzyszy sportu
- Praca z kompetentnym i certyfikowanym trenerem siły i kondycji w celu zapewnienia prawidłowej techniki w Sali ćwiczeń.
- Praca z doświadczonym trenerem w celu zapewnienia właściwej specyfiki sportu oraz techniki aby zmniejszyć ryzyko urazów łąkotki
PRZYGOTOWANIE RUCHOWE
Włączenie poniższych ćwiczeń pod hasłem „przygotowania ruchowego” do swojej dynamicznej rutynowej rozgrzewki:
1) Most Pośladkowy
2) Rozciągnięcie ścięgna udowego – „jaskółka”
3) The World’s Greatest Stretch
Bibliografia:
1.Anna J. Hartman, MS, ATC, CSCS, Manager, Performance Physical Therapy Services, Athletes’ Performance, Phoenix, AZ
2.American Academy of Orthopaedic Surgeons
3.American College of Sports Medicine
4.Journal of the American Academy of Orthopaedic Surgeons
5.Tennessee Orthopaedic Alliance
Autor: Jim Brown
| |
Copyright by magik&precel